چه تصویری از ایران و مناسباتِ ایرانی داریم؟

ایران کیست؟ ایران چیست؟
ایران بر تو چه رفت!
چه تصویری از ایران و مناسبات ایرانی داریم؟ جدیدن فیلم «نسخه ایرانی» ساخته مریم کشاورز را دیدم و فیلم را دوست داشتم. وقتی در فیلم‌های ایرانی مثلِ « تفریقِ مانی حقیقی» یا
«فیلم ارادتمند... از رضا کاهانی» ، تصویرِ مناسباتِ ایرانی با حجاب اجباری و انواعِ محدویت‌‌ها سانسور می‌شود، ارزشِ فیلم «نسخه ایرانی» و انیمیشن « Our Uniform » ساخته«یگانه مقدم» مشخص می‌شود که مناسبات ایران را بدونِ سانسور و محدودیت در خارج از ایران، در سینما تصویر کردند .
یادداشت هوشنگ گلمكانى برای معرفی فیلم نسخه ایرانی ( The Persian Version ) را در زیر می‌خوانید . معرفی خوبی‌ست برای دیدنِ فیلم .

فیلم «نسخه ایرانی» ساخته تازه مریم کشاورز از چند زاویه قابل‌توجه است. کشاورز جزو نسل اول ایرانیان متولد آمریکاست. اگر نسل‌ها را در قالب دهه‌ها تعریف کنیم، شمار ایرانی‌آمریکایی‌هایی که برخی حتی سرزمین اجدادی‌شان را ندیده‌اند در سال‌های پس از انقلاب بسیار افزایش یافت. اما اگر نسل‌ها را همان تعریف آشنای اولیا و فرزندان و نوه و نتیجه بدانیم، در دیاسپورای ایرانی که گفته می‌شود چیزی حدود ده‌درصد جمعیت کنونی کشور است، علاوه بر فرزندان مهاجران، کار به نوه و نتیجه آن‌ها هم رسیده و بیشتر افراد نسل‌های ایران‌ندیده‌ی متأخر، به طرز عجیبی میل به حفظ پیوند با سرزمین مادری (یا پدری!) دارند.
«نسخه ایرانی» که مثل همه فیلم‌های کشاورز در خارج از ایران ساخته شده با این که خالی از اشاره‌های ملایم سیاسی نیست، اما با گذشت چند دهه از شروع شدت گرفتن مهاجرت ایرانیان به غرب، مریم کشاورز در فیلم تازه‌اش بیش‌تر به روابط خانوادگی در غربت پرداخته است. خانواده پرجمعیت فیلم در ارتباط با ایرانیان مهاجر دیگر و اهالی سرزمینی که به آن مهاجرت کرده‌اند جلوه‌های قابل‌توجهی از فرهنگ ایرانی را هم بروز می‌دهند که با دوری از ایران هم فراموش نمی‌شود. فیلمی شوخ‌وشنگ با ایده‌های طنزآمیز که به جای انباشتن داستان از کنایه‌های سیاسی به روابط انسانی می‌پردازد.
شوخ‌طبعی‌های فیلم بر بستر روابط ایرانیان مهاجر و ارتباط آن‌ها با مردم آمریکا به‌شدت برایم یادآور کتاب خواندنی و مفرح «عطر سنبل، عطر کاج» (فیروزه جزایری‌دوما) است. فیلم‌ساز به جای پرداختن افراطی به رنج و ادبار مهاجرت، لحظه‌های بامزه‌ای از میان روابط آدم‌های داستان خلق می‌کند و به‌خصوص کریوگرافی صحنه‌های رقص، در میان فیلم‌های ایرانی ساخت غربت، تازگی دلنشینی دارد. از جمله رقص دسته‌جمعی سکانس عروسی با ترانه «شب شب شعر و شوره» با صدای بانو شهره صولتی، اصلاً وزن و هویت متفاوت تازه‌ای از این ترانه مشهور در ذهن بنده ساخت! و به عنوان یک استعاره آشکار، زن جوانی که فرزندش را در سکانس آخر به دنیا می‌آورد، اسم او را «آرزو» می‌گذارد. بدون هیچ فریاد و شعاری.

The Persian Version
Directed by Maryam Keshavarz